Bir çocuğun büyüme sürecinden yola çıkalım. Bu süreç içerisinde çocuğumuzu beslerken günde 3’ün üzerinde öğün hazırlarız ve bu da türlü alanlarda ortaya çıkan türlü mücadeleleri kaçınılmaz bir hale getirir. Yine aynı süreç boyunca küçük aksaklıklar ile karşılaşmak da yaygın bir durumdur ve çoğu zaman birkaç basit değişiklik ile bunların üstesinden gelebilirsiniz. Sizin mücadele ettiğiniz yeme sorunu çiğneme, ısırma, ağız içerisini fazla doldurma, öğünleri yanaklarda biriktirme veya yiyecek fırlatma zorluklarından hangisi olursa olsun, yalnız değilsiniz.

Bugün, 6 yaygın yeme sorununu çözmeye yardımcı olmak için buradayız.

1.Çocuğum yemeğini çiğnemiyor.

Bebekler, 5 ila 9 ay arasında kendi kontrolleri altına giren çenelerinin basit bir yukarı ve aşağı refleks hareketiyle çiğneme hareketini deneyimlemeye başlarlar. Bu aşamadan sonra, yaklaşık 7 ila 9 ay arasında başlayan çapraz çene hareketine ve daha sonra yaklaşık 24 ayda tamamen gelişen dairesel bir hareketi deneyimlemeye doğru ilerlerler. Bu noktada sizlerin dikkat etmesi gereken durum ise şudur: çocuğunuzun çiğneme sayısını, boyutunu ve ritmini artırmasına; 2 yaşına kadar da yukarı ve aşağı hareketlerini sonunda dairesel bir çene hareketine dönüştürmesine dikkat edin.

Çiğneme becerisi bebeklerin ağızlarına bir şeyleri alması ile başlar. Bu yüzden bebeğiniz henüz diş çıkarma oyuncakları veya aletlerini ağzına götürmüyorsa veya bunu hiç yapmadıysa, çiğneme becerilerini geliştirmeye öncelikli olarak buradan başlayın. Ona her gün çiğnemesi için çeşitli şekillerde diş çıkarma oyuncakları verin. Eğer bebeğiniz bu oyuncakları veya nesneleri kendi başına ağzına götürmüyorsa, ona yardım edin. Amacımız bu aletleri diş etlerinin arasına veya ağzının yanlarındaki azı dişlerine yerleştirmektir.

- Çocuğunuz diş çıkarma oyuncağını veya aletini çiğnemezse:

• Bu durumda oyuncağı veya bu amaçla kullandığınız nesneyi çocuğunuzun ağzına doğru götürün ve çocuğunuzun ağzını açarak bu nesneyi kabul etmesini bekleyin. İstediğiniz finale ulaşabilmeniz için bu durumu çocuğunuzun gözünde eğlenceli bir hale getirmelisiniz ve çocuğunuz kendini herhangi bir şey yapmaya zorlanmış hissetmemelidir. Bu durumu eğlenceli bir hale getirmek için şarkı söylemeyi ve oyun oynamayı deneyebilirsiniz. Çocuğunuz, uzattığınız nesneyi ağzına almak için size izin verdiğinde, azı bölgesindeki diş etlerinin üzerine bu nesneyi yerleştirin ve diş etlerinin arasında tutarak ısırmasını bekleyin. Eğer çocuğunuz bu nesneyi ısırmazsa, alt diş etlerine aşağı doğru ve üst diş etlerine yukarı doğru hafifçe baskı uygulayabilirsiniz.

- Çocuğunuz diş çıkarma oyuncakları ve aletlerini çiğniyorsa ancak yiyecekleri çiğnemiyorsa, şu stratejileri deneyin:

• Çubuk şeklindeki diş çıkarma aletlerini püreye batırın. Aletleri yumuşak, parçalanabilir bir katıya (avokado veya muz gibi) bulayın veya eriyebilir bir katının kırıntılarına (yalnızca emekledikten sonra bu doku ile) bulayın. Çocuğunuzun bu uzattığınız yiyecek kaplamalı çubuğu ağzına koymasına yardımcı olun. Yukarıda açıklandığı gibi aleti diş etlerinin arasında tutun ve ısırmasını bekleyin. Eğer ısırmazsa, diş etlerine aşağı ve yukarı doğru hafifçe baskı uygulayın.

 

• Yumuşak (oturmaya başladıktan sonra) ve eriyebilir (emeklemeye başladıktan sonra) çubuk şeklinde yiyecekler verin. Bu yiyecekleri verdiğinizde çocuğunuzun bunları azı dişlerinin arasına koymasına yardımcı olun. Ve ardından azı dişlerinin arasına yerleştirdiğiniz çubuğu çocuğunuz doğal olarak diliyle parçalayıp, dişleriyle ısırmayı ve ardından da çiğnemeyi öğrenecektir.

 

• Çocuğunuz emeklemeye başladıktan sonra (yaklaşık 8 ila 9 aylık), yumuşak parçalanabilir katı (parmaklarınızın arasında kolayca ezebileceğiniz yaklaşık serçe parmağınızın büyüklüğünde küçük bir yumuşak meyve veya sebze küpü) veya eriyebilir katı besinlerden vermeye başlayabilirsiniz. (yanlardaki diş etlerinin arasına küçük bir eriyen atıştırmalık parçası). Bu süreçte yanak kenarına bir parça mama koyduğunuzda çocuğunuz bunu ısırır ve dilini mamayı koyduğunuz tarafa kaydırır. Dilini değiştirdiğinde, çenesi de hareket ederek çiğneme becerilerini geliştirir.

2.Çocuğum büyük yiyecek parçalarını ısırmıyor.

Bebekler tipik olarak 7 ila 12 ay arasında kontrollü bir şekilde olmak kaydıyla yumuşak bir katı besini ısırabilirler.

Çocuğunuza lokma yemeyi ve çiğnemeyi öğretmek ağızla başlar. Çocuğunuz bunu yapmadıysa veya o adımı atladıysa, ona bir şeyleri öğretmek için ilk olarak atladığınız adımdan başlayın.

Çocuğunuz düzenli olarak ağzını açıp sağda soldaki aletleri çiğnemeye çalışıyorsa, ona çubuk şeklinde yiyecekler sunarak çocuğunuzun ısırmayı öğrenmesine yardımcı olun. Yardıma ihtiyaç duyarsa, bunları ısırması için çocuğunuzu yine azı bölgesine yönlendirebilirsiniz.

Çocuğunuz düzenli olarak aletleri çiğniyorsa, ancak yine de bu parçaları ısırmıyorsa:

• Bir bebek veya daha küçük bir çocuk için yapılması gereken, çubuk şeklinde bir yiyecek sunulmasıdır. Çocuğunuz için uzattığınız çubuk şeklindeki bu yiyeceğin arka kısmını parmaklarınızın ucuyla tutun, böylece sadece parmaklarınızın ötesindeki kadarlık bir kısmı ısırabilir.

 

• Daha büyük çocuklar için yapılması gereken ise, çocuğunuzun nerede ısıracağını görebilmesi için yiyeceğin üzerine bir çizgi çizmektir. Çizgi çizmek için kürdan, noktalı çizgi yapmak için de çatal kullanabilirsiniz. Çocuklara bunların diş izleri olduğunu söylemeyi ve ardından diş izlerini ısırmalarını istemeyi deneyerek işinizin ne kadar kolaylaştığını seyredebilirsiniz.

 

• Çocuğunuza ısırık boyutunu öğretin. Bir fare ve aslan resmi gösterip ona farenin "küçük lokmalar" ve aslanın da "çok büyük lokmalar" ile beslendiğini söyleyebilirsiniz. Çocuğunuz ile tıpkı bir arkadaşınızla konuşur gibi onun ağzı için en iyi ısırık boyutunun ne olduğu hakkında konuşarak kendisinin ve sizin üzerinizdeki fare ve aslan ısırıklarını tanımlamasını sağlayarak prova yapabilirsiniz.

3.Çocuğum ağzını fazla dolduruyor.

İlk olarak, çocuğunuzun sözlü farkındalığını (yiyecekleri ağzında ve ağzının iç kenarlarında anlama ve hissetme yeteneği) geliştirmeye çalışın. Çocuklar bunu genellikle 5 ila 9 aylıkken ağız yoluyla öğrenirler.

• Parmak fırçası veya çocuklar için uygun boyutlarda bulunan bir diş fırçası ile ağzının içini (dilinin üst ve yan taraflarını, yanaklarının içini ve diş etlerini) fırçalayarak çocuğunuzun oral farkındalığını geliştirmesine yardımcı olun. Bunu dişlerini fırçalarken, ağzını çalkalarken veya yemeye hazır hale getirmek için yemeklerden hemen önce yapın.

 

• Yemekten hemen önce yemek hazırlarken, çiğneme alıştırması için çocuğunuza çubuk şeklinde bir diş çıkarma aleti verebilirsiniz. Bunu yemek zamanı rutininizin bir parçası haline getirerek bu süreci de hızlandırmak elbette ki sizin elinizde.

Çocuğunuz ağız farkındalığını geliştirmeye çalışırken, bir seferde tabağından sadece 1-2 lokma vererek küçük lokmalar almayı öğrenmesine yardımcı olun. Kulağa basit geliyor ancak çoğu zaman alışkanlığı kırmamız ve çocuğun bu beceriyi uygulamasına izin vermemiz gerekiyor. Dolu yemeğini bir kenarda tutun ve o yerken tabağına yeni lokmalar ekleyin.

Daha büyük bir çocuk için, küçük ısırıklardan birer birer bahsedin ve farkı anlamasına yardımcı olmak için resimler kullanın.

Her yaştaki çocuğa göre değişen, daha güçlü tatlara sahip yiyecekler sunun. Bunlar ağızda daha fazla his sağlar. Bir çocuk yemeği hissedebildiğinde, ağzını fazla doldurma olasılığı daha düşük olacaktır.

4.Çocuğum yiyecekleri yanaklarında biriktiriyor.

Bu gibi durumlarda, yukarıda ağız doldurma ile açıklanan stratejilerin aynısının uygulanmasını tavsiye ederim. Öncelikli olarak ağızdan yani diş fırçalama ve çiğneme pratiği ile başlayın. Yine buradaki anahtar sözlü farkındalıktır ve bu durum bebeklikte nesneleri ağza alma ile başlar.

Öncelikle yemek yerken çocuğunuza, yine tek bir seferde sadece 1-2 lokma verin, ancak bu kez lokmalar arasında yudumlamak için bir bardak soğuk su da verin. Soğuk su diğer ısılardan daha iyidir çünkü ağız içerisindeki hissi artırabilir ve bir çocuğun ağzı için uyarı verebilir. Lokmalar arasında yudum yudum alıştırma yapmak, çocuğunuzu temiz bir ağız hissine alıştıracaktır.

Daha büyük bir çocuğa ısırıklar arasında ağzını temizlemek için dilini kullanmayı öğretin. Ona dilinizi nasıl yana kaydırdığınızı gösterin ve ardından yiyeceği çıkarmak için yanaklarınıza doğru itin. Çocuğa dilinin bir süpürge gibi ağzının etrafındaki yiyecekleri temizlediğini söylemeyi seveceksiniz. Çocuğunuzun yediklerinin yine yanaklarda toplandığını fark ederseniz çocuğunuza “süpürgeni kullan” diye işaret edebilirsiniz. Ayrıca, bir çocuğun dilini yanağının dışına hareket ettirmesini hatırlatmak için yanaklarına dokunarak da işaret verebilirsiniz.

Arada bir yemekler veya atıştırmalıklar için bir ayna kullanın. Masada küçük bir el aynası tutabilir veya masanızı, ayna çocuğunuzun karşısına gelecek şekilde hareket ettirebilirsiniz. Çocuğunuza, ısırıkları arasında "ağzının tamamen temiz olduğundan emin olmak" adına aynaya bakması için işaret verin. Çocuğunuzun oral duyusu azalmışsa, bu görsel işaret size çok yardımcı olacaktır.

5.Çocuğum yemek yerken yiyecekleri fırlatıyor.

Öncelikle çocuğunuzun hangi yiyecekleri ne zaman attığına bir bakın. Çünkü burada önemli olan çocuğunuzun doyduktan sonra mı yoksa öncesinde mi yiyecekleri atmaya başladığı. Ancak elbette ki tek sebep hiçbir zaman bu olmuyor. Örneğin sevmediği bir yemek olduğunda da bunu yapabilir veya tabağı doluyken ve bu durum onu bunalttığında da yapabilir. Bunun neden olduğunun temeline inebilirseniz, bu mücadeleyi tam da o noktada çözebilirsiniz. Ancak çocuğunuzun bunu neden yaptığından emin değilseniz, bir yöntem kombinasyonunu deneyerek çocuğunuz için neyin işe yaradığını görebilirsiniz.

İşte yiyecek fırlatmanın meydana gelmesinin 4 nedeni ve bunların çözümleri:

-  Çocuğunuz belirli bir yemeği yemek istemiyorsa:

• Çocuğunuza yemeyeceği kısmı koyması için bir kase verin ve bu kaseyi tabağının yanına yerleştirin. Bu kase için "Hepsi bitti" ifadesini kullanın. Yiyecekleri atmaya başladığında, atmak yerine “hepsi bitti” kasesine koyması için çocuğunuzu yönlendirin. Çocuğunuzu bu kaba koyduğu yiyeceklerin hiçbirini yemesi için zorlamayın.

-  Çocuğunuz toksa:

• Çocuğunuz yemeği fırlattığında, bunu çocuğunuzun o yemekle işinin bittiğine dair bir işaret olarak kabul edin. Çocuğunuzun henüz gerçekten işinin bitmediğini hissediyorsanız, önce ona bir hatırlatma yapmayı deneyebilirsiniz. Örneğin "Eğer yemeğini atarsan, bu bana doyduğunu gösterir ve ben de yemeğini önünden alırım.” şeklinde kızmadan ve sakince bunu söylerseniz sizi dikkatle dinleyecek ve bir süre sonra ciddiye alacaktır.

- Çocuğunuz ilgi istiyorsa:

• Çocukların bir çoğu, hem olumlu hem de olumsuz anlamda dikkat çekmek istiyorlarsa genelde yiyeceklerini fırlatırlar. Bu durumda çocuğunuzun sergilediği bu davranışı görmezden gelin ve çocuğunuzun yaptığı olumlu bir şeye veya yeni bir sohbete odaklanın. Herhangi bir ilgi göstermemeniz çocuğunuzun dikkati üzerine çekmeyi bu şekilde başaramayacağını anlamasını sağlayarak, yiyecek fırlatma alışkanlığını zamanla azaltarak bırakmasını sağlayabilir.

- Çocuğunuz bunaldıysa:

• Tabaktaki yiyeceklerin birçoğunu çıkartarak çocuğunuza sadece 2-3 basit ısırıklık bir yemek vermeyi deneyin. Çocuğunuzun etrafındaki masa alanının temiz ve dağınık olmadığından da emin olun.

6.Çocuğum yiyecekleri çiğniyor ve tükürüyor.

Yiyecekleri çiğnemek ve tükürmek yeni yürümeye başlayan çocuklar için çok yaygındır. Çocukların bunu yeni yiyeceklerle, çiğnemesi daha zor dokularla veya aç olmadıklarında yaptıklarını sıklıkla görürüz. Arada bir veya kısa bir süre için oluyorsa, tamamen normaldir. Bununla birlikte, bu durum devam ediyorsa veya çocuğunuz herhangi bir gıdayı yutmuyorsa, bir profesyonel tarafından daha fazla değerlendirme yapılması garanti edilir.

Çocuğunuz yiyecekleri çiğniyor ve tükürüyorsa, odağını değiştirerek davranışını durdurmayı deneyin. Örneğin bir yudum içecek verin, tepsiye farklı bir yiyecek koyun veya onu yeniden yönlendirmek için bir konuşma başlatın. Tüm bunlara rağmen bunu yapmaya devam ederse, yemeği bitirin. "Görüyorum ki işin bitti, hadi ortalığı toplayalım" gibi bir ifade kullanın. Bu durumun varlığını duygularınız arasında nötr tutun ve tükürmeyi büyütmekten kaçının, çünkü bu sadece davranışı arttırır (eğer çocuğunuz tepkiden aldığı ilgiden hoşlanıyorsa tabii). "İki vuruş kuralı"nı uygulayabilirsiniz. Yukarıda açıklandığı gibi, çocuğunuzu bir şeylere yeniden yönlendirmek veya çocuğunuzun davranışlarını değiştirmek için iki deneme yapmanıza rağmen değişen bir şey yoksa, yemek bitmiş demektir.

Çocuğunuzun her zaman belirli bir dokuyu tükürdüğünü fark ederseniz, daha küçük doğrayarak, daha yumuşak bir kıvama gelinceye kadar pişirerek veya yumuşatmak için bir sos ekleyerek çocuğunuzun bu dokuyu yönetmesini kolaylaştırabilirsiniz.

Mücadeleniz ne olursa olsun, bu konuda yalnız değilsiniz. Beslenme zorlukları, özellikle yeni yürümeye başlayan yıllarda oldukça yaygındır. Bazen aklınıza gelmeyen en basit değişiklikler ise tüm değişimi sağlayabilir.

Kendinizi bunalmış hissediyorsanız, bu zorluklar çocuğunuzun sağlığını ve sıhhatini etkiliyorsa veya ortadan kalkmıyorsa, bir Konuşma-Dil Patolojisti veya Mesleki Terapist ile Klinik Beslenme Değerlendirmesi arayışına girebilirsiniz. Bu randevu sırasında uzman, çocuğunuzun yemesini ve içmesini izleyecek ve kişiselleştirilmiş önerilerinizi ve tedavi planınızı verecektir. Böylelikle uzman birisinin süreci yönetiyor olması hem sizin içini rahatlatacak hem de çocuğunuzun sağlıksız bir süreçten geçmesine engel olacaktır. Bize ulaşmak için web sitemizi ziyaret edebilir ve sormak istediğiniz tüm sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.